DE NATIONALE TOEKOMSTPRIJS

JURYRAPPORT NATIONALE TOEKOMSTPRIJS 2001

Utrecht, 10 oktober 2001

Samenvattend oordeel

In haar vergadering van 10 oktober 2001 heeft de jury voor De Nationale Toekomstprijs 2001 22 nominaties beoordeeld.

In de categorieën Non-profit-instellingen en Bedrijven waren 8 inzendingen genomineerd, de categorie Personen telde 6 nominaties.

De Nationale Toekomstprijs is een zeer bijzondere prijs: hij wordt toegekend aan ideeën, plannen en projecten die bijdragen aan een duurzame toekomst. Van belang bij de jurering zijn vier criteria: de ecologische, economische en sociale aspecten en: hoe inspirerend is het idee?

In dit internationale jaar van de vrijwilligers konden extra punten worden verdiend als aanvullend werd voldaan aan twee subcriteria: de betrokkenheid van vrijwilligers en de mondiale uitstraling.

Ook dit jaar waren de inzendingen zeer divers.

Projecten gericht op waterbesparing, maatschappelijk- en milieuverantwoord ondernemen, projecten gericht op sociale integratie en beter onderling begrip, plattelandsvernieuwing, integrale benadering van stedelijke problematiek, duurzame energievoorzieningen, technische innovaties en verrassend gebruik van nieuwe ICT technologieën, alles was aanwezig. Bij veel projecten zijn de gevolgen buiten de landsgrenzen merkbaar. Ook laten de inzendingen zien dat vrijwilligers een zeer belangrijke rol vervullen bij de realisatie.

Door de combinatie van vier hoofd- en twee sub-criteria was dit jaar de jurering verre van eenvoudig, maar een gezamenlijk én eensgezind oordeel bleek toch mogelijk.

Het algehele oordeel van de jury is dat alle nominaties zeer inspirerend zijn. Allen dragen op creatieve en verrassende wijze bij aan een betere duurzame toekomst.

Categorie Instellingen

In de categorie Non-profit-instellingen gaat De Toekomstprijs 2001 naar het project Green Smiles, Bomen voor koeien.

Green Smiles zijn spaarpunten ter waarde van 10 cent die door de verkopende partij worden uitgegeven bij de aankoop van duurzame producten. Als een consument 100 Green Smiles heeft gespaard, kan hij deze inleveren om in duurzame projecten te investeren. Het eerste project is de campagne ‘Bomen voor koeien’: oud-Hollandse bomen in een weiland geplant om het vee te beschermen tegen zon, wind en regen. – De jury acht dit een zeer inspirerend project dat navolging verdient in heel Nederland. Het ‘zegeltjes sparen’ wordt verrijkt met ‘sparen voor het goede doel’, gericht op duurzaamheid.

Voordat in deze categorie de uiteindelijke keuze kon worden gemaakt zijn twee andere projecten uitvoerig besproken.

Het project Deltawind; duurzaam gedreven door de wind. In twaalf jaar hebben vrijwilligers Deltawind tot een succes gemaakt door samen, en met grote inzet, te werken aan de acceptatie, realisatie, exploitatie en promotie van duurzame energie op Goeree-Overflakkee. Deltawind kan binnen een jaar alle huishoudens op het eiland voorzien van eigen schone elektriciteit. – De techniek voor het opwekken van schone energie is niet nieuw, maar de jury waardeert dat het hier gaat om een initiatief van onderop, met de inzet van vrijwilligers.

Het ecologisch centrum voor educatie, voorlichting en advies van Stichting E.V.A. is naar het oordeel van de jury een inspirerend en toekomstgericht project, dat aandacht verdient van bestuurders en bouwers.

Het is een integraal ontworpen ecologische woon-werkwijk. De stichting ziet haar ontwerp als een landelijk voorbeeldproject voor duurzame stedenbouw op menselijke maat en als bijdrage aan een duurzame samenleving. Samen wonen, werken, recreëren, spelen, leren, ontmoeten, zorgen in een hoogwaardig stadslandschap.

Categorie personen

Eindelijk doet iemand wat hij zegt. Dat is het argument waarom aan het Regenwaterbenuttingsproject van de heer L. A. F. A. Lauxen uit Groningen de Nationale Toekomstprijs 2001 in de categorie personen is toegekend.

De jury waardeert inhoudelijk het wervende, inspirerende karakter van deze inzending; zij maakt mensen bewust van de kostbaarheid van goed water.

De heer Lauxen woont in een ‘ecologische’ wijk waar al veel aandacht is besteed aan het waterbeheer. ‘Maar het kan beter,’ vindt hij. Zijn doelstelling is dat zijn hele huis op regenwater kan draaien, zonder toevoeging van water uit het leidingnet. Zijn regenreservoir is een ingegraven betonnen bak; met filters wordt het water geschikt gemaakt voor huishoudelijk gebruik. Zijn voorziening ziet hij als een voorbeeldproject: bezoekers kunnen vanuit kijkruimtes zijn installatie bekijken.

In deze categorie is ook lang stil gestaan bij de ‘alles-in-1-woning’ van de heer Van Loon. Hij zond een woningconcept in, waarbij alle duurzame eisen ten aanzien van energie, milieu, toegankelijkheid, aanpasbaarheid, veiligheid, zorg, gezondheid en comfort zijn geïntegreerd. Hierdoor is de woning ook geschikt voor senioren, gehandicapten en chronisch zieken. In Leiden wordt door twee gezinnen met een gehandicapt kind een landelijk voorbeeldproject gerealiseerd. De jury is onder de indruk van de persoonlijke gedrevenheid en de veelzijdigheid van dit project; verschillende ideeën rondom duurzaamheid worden hier concreet gemaakt en in onderlinge samenhang gebracht. Het is een project dat aandacht en navolging verdient.

Categorie bedrijven

Te mooi om waar te zijn, meer dan voorbeeldig en de Jules Vernes van de Toekomst. De jury is zeer onder de indruk van het technisch vernuft achter deze ontwikkelingen. Zij ziet grote voordelen voor een optimaal, ecologisch verantwoord gebruik van kunstmest en onkruidverdelgingsmiddelen. Kverneland Mechatronics wordt onderscheiden met De Nationale Toekomstprijs 2001.

Kverneland Mechatronics ontwikkelt twee volautomatische machines, een landbouwspuit en kunstmeststrooier, die via een satellietverbinding de gebruiker (boer) in staat stelt een zeer gerichte juiste hoeveelheid mest of bestrijdings-middelen op de juiste oppervlakte te doseren. Dit binnen een nauwkeurigheid van +/- 1,5 % van de gewenste hoeveelheid. Dit kan zowel direct (bemesting) dan wel op later tijdstip (bestrijding).

In deze categorie heeft de jury ook lang stilgestaan bij het aansprekende project ‘Dolphin Save Wave’ van SaveWave in Delft.

Jaarlijks sterven honderdduizenden dolfijnen in visnetten. Dit is hun ernstigste bedreiging. Bovendien betekent dit voor de visserij een aanzienlijke schadepost. Het Delftse bedrijf heeft een zendertje ontwikkeld dat in visnetten wordt geplaatst en de sonar van dolfijnen dusdanig verstoort, dat ze uit de buurt van de netten blijven.

De jury ziet in dit idee een betrekkelijk eenvoudige oplossing voor een groot probleem; moderne techniek wordt hier ingezet voor de bescherming van de natuur.

Utrecht, 10 oktober 2001

Prof. Dr. J. C. Terlouw

Voorzitter jury 2000

Overzicht nominaties per categorie

Samenvatting inzendingen

Alle inzendingen zijn te vinden op de website www.toekomstprijs.nl of zijn opvraagbaar bij het bureau van de Nationale Toekomstprijs T: 070-4417080

F: 070-4417911

Jury Nationale Toekomstprijs 2001

Prof. dr. J.C. Terlouw Voorzitter, schrijver en D-66 prominent

Mw. A. Edelenbosch Gedeputeerde provincie Drenthe

Mw. S. Kwekkeboom-Jansen Zakenvrouw van het jaar 2001

Prof. H. Brezet PhD MSc Technische Universiteit Delft

H. Traida Acteur

J. Schinkelshoek Directeur Communicatie Rabobank

Pre-jury Nationale Toekomstprijs 2001

Dhr. B. van Grunsven Vrijwilliger NOV

Mw. E.J.A.M. Hutjes-Boelaars Bestuurslid NCDO

P. Riemersma Journalist Haagsche Courant

Ir. A.A. van Triest Directeur grondgebiedzaken Rijswijk

F. Ens Communicatieadviseur min. VWS

Mr. S.G. Schouten Managementteam ANWB

J. van der Werf Directeur voorlichting KvK Haaglanden

U. Leever Beleidsmedewerker provincie Drenthe

Inzendingen voor de Toekomstprijs 2002

Aanmelding voor de Toekomstprijs 2002 kunnen tot 15 september 2002 worden ingediend bij het projectbureau van Stichting De Nationale Toekomstprijs, Postbus 90602, 2509 LP Den Haag, tel. 070 4417080, fax 070 4417911, email: toekomstprijs@pzh.nl,

Het standaard inschrijfformulier, maar ook aanvullende informatie is beschikbaar op de website: www.toekomstprijs.nl