|
Gegevens over de aanmelder
|
| Uw naam: |
| Chiel Schouwenaar |
| |
| Uw organisatie (indien relevant): |
| Stichting De Michaëlshof |
| |
| Postadres: |
Vatropperweg 5
1779 GE Den Oever |
| |
| Telefoonnummer: |
Faxnummer: |
E-mail: |
| 0227.-51 22 65 |
0227-51 22 65 |
mich.hof@planet.nl |
| |
| Op welke manier bent U bij het
project betrokken (b.v. als initiatiefnemer, klant, enz.) |
| Als secretaris van het Stichtingsbestuur
en in die functie aangewezen als koördinator van het project
en hierbij al meer dan twintig jaar intensief betrokken |
| |
| |
|
Feitelijke gegevens over het project
|
| Titel of naam van het project
of de activiteit. |
| Energie-nulcentrum te Wieringen |
| |
| Samenvattende omschrijving van
het project. |
| Zelfvoorzienend kringloopproject
gericht op het natuurlijk evenwicht met een integrale aanpak
van energie, water, voedsel en afval die in onderlinge samenhang
een voorbeeld tonen van de hoogst haalbare mogelijkheden van
duurzaamheid . Het centrum biedt plaats aan dagbezoekers, bedrijven
en instellingen en themagerichte belangstellenden. |
| |
| Wie is de initiatiefnemer? |
| Het Bestuur van de Stichting De Michaëlshof |
| |
| Welke andere partijen zijn erbij
betrokken? |
| BBHD (architectenburo te Schagen),
het ECN te Petten, SIEMENS NEDERLAND te Den Haag, Technische
Universiteit Eindhoven, IE-SYSTEMS (watertechniek te Alkmaar)
als participanten in de ontwikkeling en diverse belangstellenden
die het project volgen zoals TNO, NOVEM, Gemeente Wieringen,
Provincie Noord-Holland, Staatsbosbeheer en verder een aantal
deskundigen op het gebied van duurzame energie, duurzame land-
en tuinbouw en project-ontwikkeling. |
| |
| Op welke doelgroep(en) richt het
project zich? |
Op algemeen publiek voor kortere
dagbezoeken en/of excursies (bv. Scholen)
Op themagerichte belangstellenden voor het cursusaanbod van
de Michaëlshof
(natuurbeleving, duurzame land- en tuinbouw, creativiteit)
Op bedrijven en (overheids)instellingen m.b.t. conferenties
en symposia op het gebied van duurzame beleidsontwikkeling |
| |
| Wanneer is het project gestart? |
| Met de voorbereidingen van het energie-nulcentrum
is in 1996 gestart |
| |
| Loopt het project nog steeds? |
| Haalbaarheidsonderzoeken, ontwerp
en plan van aanpak zijn klaar. Het planologisch traject is afgelegd.
Het project bevindt zich thans in de financieringsfase. De concrete
bouw is gepland in 2001 |
| |
| Waar speelt het project zich af
(plaats, regio)? |
| Aan de Waddenkust van Wieringen,
Noord-Holland. |
| |
Wat is het belangrijkste drijfveer
geweest waarom dit project is gestart?
Wat is het doel van het project? |
Om op de prachtige plek waar de Stichting
is gevestigd een aansprekend voorbeeld te realiseren waarin
met inachtneming van het natuurlijk evenwicht toch een comfortabel
leef- en werkklimaat ontstaat. Door de kringloopprincipes in
water- en voedselgebruik consequent toe te passen ontstaan geen
emissies. Hetzelfde geldt voor het volstrekt unieke energie-nulconcept.
De buffering van duurzame energie d.m.v. waterstofgas richt
zich op toekomstige energie-voorzieningen zonder gebruikmaking
van fossiele brandstoffen en zonder CO2 uitstoot.
Het doel is om door een geloofwaardig praktijkvoorbeeld beleidsmakers
te inspireren om nieuwe en verantwoorde oplossingen te zoeken
voor de huidige milieu-problematiek (afval en verontreiniging
van grond, water en lucht) en om het algemeen publiek kennis
te laten maken met de principes van het natuurlijk evenwicht
en de onderlinge samenhang tussen de primaire levensbehoeften. |
| |
| Op welke manier is geprobeerd
dit doel te bereiken? |
Ook thans organiseert Milieucentrum
De Michaëlshof cursussen, zomerweken, werkweekenden en excursies
voor algemeen publiek met sobere voorzieningen. Uiteraard is
hierbij veel aandacht besteed aan het geplande energie-nulcentrum.
Bij de voorbereidingen van dit centrum heeft de Michaëlshof
relevante partijen betrokken en regelmatig voorlichtingsbijeenkomsten
gehouden voor beleidsmakers. Ook is er (in de regionale pers)
veel aandacht voor ons initiatief en zijn er informatieve artikelen
geplaatst in diverse landelijke (vak)bladen. (Gezond Bouwen
en Wonen, Source, Duurzaam Bouwen) |
| |
| Kunt u de omvang van het project
kwantificeren (hoeveelheid geld, aantal mensen, hectares etc.
dat ermee gemoeid is), nu en in de nabij toekomst? |
Het energie-nulcentrum kost inclusief
voorbreidings- en inrichtingskosten 2,4 miljoen gulden. Het
Stichtingsbestuur neemt daarvan de helft voor eigen rekening
en zoekt externe financiering voor het overige deel (fondsen,
sponsoring en subsidies) . De energie-nultechniek wordt als
onderzoeksproject uitgevoerd en gefinancierd door het ECN in
samenwerking met SIEMENS. De Michaëlshof functioneert hierbij
als test-case voor de verdere ontwikkeling van proto-typen.
De Stichting heeft geen commerciële belangen bij de techniek.
Haar opdracht aan het ECN om een absoluut schoon systeem te
ontwikkelen met behulp van waterstofgas was volstrekt ideëel.
Het gebouw wordt gebouwd op een hectare groot natuurgebied grenzend
aan de Waddenzee (geen dijk !). Het Stichtingsbestuur bestaat
uit negen personen uit allerlei disciplines (financieel, juridies,
stedebouwkundig, organisatie, milieu, natuurbeleving, onderwijs,kunst).
Verder kan de Stichting een beroep doen op een viertal externe
adviseurs die hun diensten uit betrokkenheid met het project
aanbieden.
Met Staatsbosbeheer is overleg gaande over uitbreiding van het
gebied dat onder het beheer van de Stichting valt, met als doel
meer toegankelijkheid van het landschap voor instructie en recreatie.
Hiertoe heeft de Stichting een INRICHTINGSPLAN van het buitengebied
waarin zij gevestigd is ontworpen en aangboden aan SBH. |
| |
| Wat zijn de toekomstplannen? |
Afronding van het financieringstraject
Uitvoering en inrichting van de nieuwbouw
Verdere ontwikkeling van het Educatief Aanbod en de samenstelling
van een Programmaraad met landelijke (senior)deskundigen.
Ingebruikname van het gebouw en uitvoering van het Educatief
programma. |
| |
| Zijn (delen van) uw project juridisch
beschermt? (copyrights e.d.) |
| Het is mogelijk dat SIEMENS octrooi
aanvraagt voor de meet- en regelvoorzieningen van de energie-nul
configuratie. De Stichting is voorstander van een zo groot mogelijke
openheid naar de samenleving. "Zonder openheid geen wezenlijke
ontmoeting". Gedetailleerde technische informatie moet u van
ons niet verwachten. |
| |
| Heeft het project al eens eerder
een prijs gewonnen? Zo ja, welke? |
| Stimuleringsprijs(je) van de Windmolenvereniging
te Purmerend.(voorjaar 1999) |
| |
| Met welke problemen bent u geconfronteerd?
Hoe zijn die (eventueel) opgelost? |
| In onze externe contacten (vooral
met overheden) bleek dat het ambitie-niveau van het project
te hoog gevonden werd. Aanvankelijk achtten ambtenaren het initiatief
niet haalbaar en dus ook niet subsidiabel. Daarbij speelt een
rol dat de Stichting op dit moment kleinschalig werkt en geen
grote kapitalen achter de hand heeft. Door samen te werken met
participanten met meer bekende namen (ECN, SIEMENS) is dit probleem
gedeeltelijk opgelost. Ons streven is voor eind 2000 ong. 1
miljoen extern gefinancierd te hebben. Het is ons bekend dat
dit (ook bij de overheid) weer verdere deuren opent. Hierbij
wordt de Stichting momenteel ondersteund door een professionele
project-ontwikkelaar die zijn diensten uit enthousiasme voor
het initiatief heeft aangeboden. (geen commercieel belang!)
Het winnen van uw prijs zou vooral een belangrijke bijdrage
kunnen leveren aan de positieve beeldvorming van ons project. |
| |
| Stel dat u de prijs zou winnen,
hoe gaat u het bedrag investeren/besteden. ? |
Dit is uiteraard afhankelijk van
de hoogte van het bedrag, dat ons niet bekend is. We zijn nu
druk bezig met het toekomstige Educatieve aanbod, omdat we reeds
tijdens de bouw een actieve werving voor deelnemers aan conferenties
en cursussen willen plegen. Een redelijk tot forse bijdrage
zal dan besteed worden aan de ontwikkeling en uitgave van ons
aanbod in de vorm van voorlichtingsmateriaal. Hierbij wordt
ook gedacht aan een web-site en een voorlichtingsvideo. Komt
uw bedrag boven de f 50.000 of wellicht nog (veel) meer (???),
dan lijkt overleg met uw organisatie ons het beste omdat de
toepassingsmogelijkheden legio zijn. In het gebouw willen we
op diverse plaatsen extra voorzieningen gericht op overdracht
en instructie (een opengewerkte vloeikas, plattegronden van
de klimaatbeheersing, kringloopschema's wellicht op video en
de daarbijbehorende ruimtelijke en technische voorzieningen)
Wij zouden uw bedrag dus graag toepassen voor de publieksgerichte
activiteiten van de Stichting, tot f 50.000 in de sfeer van
software en (eventueel) daarboven ook in de hardware.
Het belangrijkste voor ons is echter de publiciteit waarmee
wij verwachten dat het winnen van een prijs gepaard gaat. |
| |
| Hebt u eventueel de beschikking
over illustratiemateriaal ten behoeve van de publiciteit. |
| Is reeds in uw bezit, maar indien
gewenst is er veel meer leverbaar. |
| |
| |
|
ECOLOGISCHE WAARDE
|
| Kunt u aangeven in hoeverre het
project uitputting van schaarse en niet vernieuwbare hulpbronnen
tegengaat? |
| Dit is het primaire uitgangspunt
van ons energie-nulconcept, onze wijze van tuinbouw en waterbeheer.
Zon en wind zijn de enige energiebronnen en door de buffering
met waterstofgas kan een periode van zes weken (zonder wind
en zon) overbrugd worden. Hierbij worden geen fossiele brandstoffen
meer gebruikt en vinden geen onherstelbare emissies in de lucht
plaats. Het water wordt zonder chemische toevoegingen (uitsluitend
biologisch afbreekbare schoonmaakmiddelen!!) gereinigd teruggevoerd
naar de bron waar het uit voortkwam: de grondwateroceaan! Alle
organische afval uit de tuin (ook in de vorm van fecaliën) wordt
lokaal gecomposteerd als meststof voor diezelfde tuin. |
| |
| Kunt u aangeven op welke wijze
het project milieuvervuiling minimaliseert? |
| Zie hierboven |
| |
| Kunt u aangeven in hoeverre een
bijdrage wordt geleverd aan natuurontwikkeling en natuurbehoud? |
| De Michaëlshof bevindt zich direct
aan de Waddenkust en grenzend aan een natuurgebied. Bezoekers
nemen deel aan flora- en fauna excursies onder deskundige begeleiding.
Een groot deel van ons gebied wordt met rust gelaten voor het
nestelen van een grote diversiteit aan vogels, hetzelfde geldt
voor de planten. Toen de Stichting in 1975 dit gebied verwierf
was het nog een kaal weiland. Door de aanplant van honderden
bomen en struiken en het uitzetten van heemplanten is een enorme
diversiteit in de flora ontstaan De laatste inventarisatie (1998)
leverde 120 verschillende plantensoorten op, op 1 ha. voormalig
weiland. |
| |
| |
|
ECONOMISCHE WAARDE
|
| Kunt u aangeven in hoeverre het
project bijdraagt aan de kwaliteit van het bestaan (welzijn,
zelfontplooiing e.d.)? |
| De Michaëlshof is een ontmoetingsplek
waarin het natuurlijk evenwicht centraal staat in alle levensfuncties.
Zij reageert daarmee op een extreem gespecialiseerde samenleving,
waarin de onderlinge verbanden niet meer beleefbaar aanwezig
zijn. Bezoekers reageren unaniem verrast en positief op het
aanbod van de Michaëlshof en komen vaak tot nieuwe inzichten.
Verder streven wij naar een zo groot mogelijke openheid en respect.
We binden ons niet aan dogma's of overtuigingen, maar zoeken
antwoorden en oplossing in overeenstemming met de natuurwetten.
We waken ervoor een 'milieu-tempel' te zijn en zoeken steeds
contact met de samenleving en de ontwikkelingen daarin. We proberen
alle disciplines zo veel mogelijk te integreren, economie, kunst,
milieu, natuur, overtuigingen, psychologie en omgang met elkaar.
Als leven leren is met plezier en aandacht dan is voor ons aan
de kwaliteit van het bestaan een zeer belangrijke bijdrage geleverd. |
| |
| Levert het project directe, betaalde
werkgelegenheid in mensjaren op? Zo ja, hoeveel? |
2 arbeidskrachten in full-time vaste
dienst
6 arbeidskrachten als variabele van het aantal bezoekers |
| |
| Wat zijn de kosten van het project?
En hoe wordt het project gefinancierd? |
Het totale project kost F 3,6 miljoen.
F 1,2 miljoen is beschikbaar voor de ontwikkeling van het unieke
energie-nulconcept en wordt betaald door SIEMENS, ECN. Met ondersteuning
van NOVEM en NUON.
F 1,2 miljoen wordt bijeengebracht door fondsen, subsidies en
sponsorbedragen (het huidige financieringstraject)
F 1,2 miljoen wordt door der Stichting extern geleend via Groen
Beleggingsfondsen |
| |
| Is het project rendabel op korte
of lange termijn? Is het winstgevend? |
| In het door deskundigen samengestelde
bedrijfsplan (ook nog extern geverifiëerd) blijkt het project
rendabel te zijn .Uitgaande van matige verwachtingen en aanloopmarges
wordt in het eerste jaar een klein verlies geleden, wordt in
het 2e jaar quitte gedraaid en vindt vanaf het derde jaar een
geleidelijk groeiende 'winst' plaats. De Stichting zal deze
aanwenden voor gezonde reserveringen en uitbreiding van de faciliteiten. |
| |
| In hoeverre is het project innovatief?
Zijn er bijvoorbeeld elders eerder dergelijke projecten opgezet
of uitgevoerd? |
| Zowel de volledige integratie van
levensfuncties als het energie-nulconcept met behulp van waterstofgas
zijn uniek voor Nederland en wellicht Europa. Delen van het
project komen in afzonderlijke experimenten wel voor (vloeikas,
composteringstechnieken, specifieke biologische tuintechnieken
e.d. autarctisch huis in Freiburg , Duitsland) |
| |
| |
|
INSPIRERENDE WAARDE
|
| Hoe reageert de omgeving op het
project? Krijgt het project veel publiciteit? |
| Vrijwel iedereen vindt het idee fantastisch
maar is onzeker over de haalbaarheid. Onze activiteiten, presentaties
en ontwikkelingen, vooral op plaatselijk politiek niveau, halen
regelmatig de regionale media. |
| |
| Krijgt het navolging? Hoeveel
mensen zijn inmiddels betrokken? |
Deskundigen die meegewerkt hebben
aan de voorbereiding en ontwikkeling van het energie-nulcentrum,
passen de opgedane kennis ook weer toe in nieuwe projecten waar
ze bij betrokken zijn. Dit geldt met name voor de architecten
en stedebouwkundigen.
Bij het huidige ontwikkelingsproces zijn intern negen mensen
betrokken en extern zes (ECN, IE Systems, Siemens). Daarnaast
is er een netwerk van belangstellenden en toekomstige gebruikers.
|
| |
| |
|
SOCIAAL-CULTURELE WAARDE
|
| Kunt u de sociaal-culturele meerwaarde
van het project aangeven? |
| In een samenleving dienen zinvolle
experimenten ondersteund te worden vanwege hun rol in de ontplooiing
van het menselijk bewustzijn. Geen enkel project of experiment
kan de definitieve oplossingen aandragen maar wel een belangrijke
invloed uitoefenen in de wijze van denken en handelen. In dit
opzicht is ons experiment de tijd (ver) vooruit. Olie- en gasbelangen
en koppelingen aan het openbare net, afhankelijkheid van centrale
voorzieningen houden een project als het onze liefst verre van
zich. Wij hebben niet de waarheid in pacht, maar nemen wel onze
eigen verantwoordelijkheid voor het milieu(de plek, de aarde)
die ons is toevertrouwd. Er zijn nauwelijks bezoekers aan de
Michaëlshof die deze meerwaarde niet aan den lijve hebben ervaren. |
| |
| Hoe benadert u de omgeving? Hoe
draagt u kennis over? |
| Driemaal per jaar geven wij een Voortgangsbericht
uit. Dit gaat naar de donateurs, maar ook naar een groot aantal
belangstellenden/participanten, instellingen en overheden. Er
is regelmatig overleg met B&W van Wieringen over de voortgang.
Al onze activiteiten worden aangekondigd in een groot aantal
regionale (reclame)kranten en actieve deelname aan onze cursussen
of excursies is bij uitstek het middel voor kennisoverdracht. |
| |
| Draagt het project bij aan de
sociale cohesie en de integratie van de maatschappij? |
| Voor onszelf is het heel inspirerend
om vanuit onze opvattingen toch met iedereen om tafel te kunnen
zitten. Op de directiekantoren van grote bedrijven in de bestuurskamers
van Burgemeesters en Gedeputeerden, maar ook in de cirkeltuin
met een groep bejaarden op excursie of schoolkinderen. We gaan
ervan uit dat ieder mens een zeker natuur-besef heeft en dat
de Michaëlshof daarin het ontmoetingspunt kan zijn voor vele
disciplines en mensen van alle lagen van de bevolking. In ons
educatief aanbod zal openheid, respect en aandacht voor het
levende buiten ons en in onszelf centraal staan dat is het doel.
Techniek, kunst, wetenschap zijn de middelen. We kunnen alleen
de intentie hebben een bijdrage te leveren aan cohesie en integratie
, maar of de samenleving het ook in die mate aanneemt blijft
nog onzeker. |
| |
